Kaza ve Yargı

Kitaplar | Yazarlar | İlmihal | Sohbetler | Hutbeler

Kaza lugatta hüküm manasına gelir.

Kazanın şeriattaki manası ise iki veya daha fazla kişi arasındaki anlaşmazlığı ve ihtilafı Allahın hükmü ile kaldırmaktır.

Kazanın meşru oluşuna hükm eden bir çok ayeti kerime vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:

"Allah size halk arasında hükm ettiğiniz zaman adaletle hükmetmeyi emrediyor." (Nisa: 4/58)

"Onların insanlar arasında Allahın sana öğrettiğile hükmedesin diye hak olarak indirdik. Sakın (ey Muhammedi) hainler için müdafaacı olma." (Nisa: 4/105)

Hakimlik görevini üstlenecek kişide bulunması gerekli olan şartlar:

Müslüman olması için Allahu Teala şöyle buyurur:

"Allah elbette kafirler için müminlerin aleyhine bir yol kılmayacaktır." (Nisa: 4/141)

Hakimin akıllı, baliğ ve hür olması geçen konulada ifade edildiği gibi mükellefliğin şartlarındandır.

Hakimin erkek olması gerekir.

Ebu Bekir (r.a.)´dan rivayete göre peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

"İdareci olarak başlarına bir kadını geçiren hiç bir topluluk felah bulamaz." [1]

Hakim olan kişide adalet, Kuranı Kerim´in hükümlerini bilme, alimlerin ittifak ve ihtilaf ettiği konulan bilme içtihad yollarını, arap dilinin kaidelerini bilmek te gerekir. Çünkü bütün fıkhi ve ilmi konuların özü Kuranı Kerim ve Hazreti Muhammed´in hadislerindedir. Bunların hepsi de arapçadır.

Hakimin Kuranı Kerimin tefsir ilmini de bilmesi gerekir.

Bureyde bin Hasib (r.a.)´dan rivayete göre Hazreti Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur.

"Kadılar üçtür. Bunlardan biri cennette ikisi cehennemdedir. Cennette olan kadı hakkı bilen ve onunla hükmedendir. Hakkı bilen ve hükmünde zulm eden kadı ateştedir. Cahillikle insanlara hükmeden de ateştedir." [2]

Amr bin As´ tan rivayeten peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur.

"Hakim hükmünde isabet ederse iki ecir, hata ederse bir ecir alır." [3]

İmam Nevevi şöyle diyor:

Alimler bu hadisin içtihad derecesine varmış bir kadı hakkında olduğu hususunda icma etmişler. Bu nedenle alim olmayan bir kişinin hüküm vermesi helal değildir Çünkü haklıyı haksız, haksızı haklı çıkarabilir. Şeri aslından kaynaklanmayan hükümlerde her an yanlış hüküm çıkması muhtemeldir.

Hakim olan kişinin sağır olmaması ve kör olmaması da gereklidir. Çünkü sağır olması halinde hasımların ikrar ve inkârlarını, kör olması halinde de birbirinden ayırt edilmeleri güç olur.

Hakimin okur-yazar olması, yazmasında bir sorun varsa hakimin yanında güvenilir bir katibin bulunması şarttır.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] Buhari, 4163.

[2] Ebu Davud, 3573.

[3] Buhari, 6919; Müslim, 1716.

Kaza ve Yargı

DELİLLİ ŞAFİ İLMİHALİ

MollaCami.Com

İçerik

Sayfalar

Sözlükler

Forumlar