Kırad (Mukarada ve Mudarebe)

Kitaplar | Yazarlar | İlmihal | Sohbetler | Hutbeler

Kırad (Mukarada ve Mudarebe)

Kıradın şartları dörttür:

1- Çalıştırmaya verilen sermaye dirhem, dinar gibi para cinsinden olmalıdır.

2- Mal sahibi âmil´e (çalıştırana) umumi tasarruf yetkisini vermelidir. Ya da çoğunlukla piyasada bulunan bir malın alım-satımını izin vermelidir..

3- Mal sahibi malı çalıştıran kişiye kârdan belirli bir miktarı ona vermeyi şart koşmalıdır.

4- Mal sahibi malı çalıştırana belli bir süre tayin etmemelidir.

Amile kendisine verilen malın telefinden haksızlık ve düşmanlık gibi sebepler dışında zamin (yükümlü) olmaz. Kâr ve zararın bulunması halinde zarar kâr ile kapatılacaktır.

Kırad, kâr aralarında olmak üzere mal sahibinin sermayesini çalıştırmak için bir kişiye vermesidir. Buna mudarebe de denir. Bu muamelede mal sahibi ile çalıştırıcı ortak olduğu için bazı fıkıhçılar kırad muamelesini bir nevi şirket olarak değerlerdirmişlerdir.

Kıradın delili için fıkıh alimleri şu ayeti kerimeyi gösterirler.

"...Allah´ın lütfundan rızık aramak üzere yeryüzünde dolaşmakta olanlar..." (Müzemmil: 73/20)

Kırad veya mudarebe muamelesi sünnet ve icma´ ile sabittir. Peygamberimiz (s.a.v.) bu muameleye cevaz vermiştir.

Hem mal sahibi hem de âmil için kırad akdini feshetme hakkı vardır.

Hikmeti: Çalışıp malı çoğaltmak ve toplum fertleri arasında yardımlaşmayı gerçekleştirmektir.

Kırad muamelesiyle elinde mal bulunmayan kimse mal sahibi olur. Ticarette tercübe sahibi olur. Mal sahibi ile işçi olan emek sahibi arasında yardımlaşma ve istifadenin gerçekleşmesi için bu çeşit ticaret muamelesi meşru kılınmıştır.

Kırad muamelesinin hükmü: Kırad caiz olan bir akiddir. Mal sahibi ile çalıştırıcı olan emek sahibi istedikleri zaman kırad akdini feshetme hakları vardır.

Kırad bir nevi borç muamelesidir de denilebilir. Bu muamelenin meşruiyeti için İbn´ul Munzir şöyle diyor : "Bütün ilim ehli borcun cevezında icma1 etmişlerdir. Aralarında bir görüş ayrılığj olmamıştır. Cahiliye devrinde de karz muamelesi vardı. İslam da bunu ikrar edip cevaz verdi." [1]

Kırad mudarebe ismiyle de tarif edilir. Mala sahip olan kimsenin emeği karşılığında çalışana ticaret yapmak üzere bir mal vermesi ve şart koştukları orana göre kârın aralarında ortak olması demektir [2]

Kırad muamelesinde zarar ise sadece mal sahibi tarafından karşılanır. Âmil (parayı veya malı çalıştıran) ise zarardan herhangi bir şey yüklenmez. Çünkü o işinin ve çalışmasının gayretini kaybetmiş olur.

Başka bir tarifle mudarebeyi şöyle açıklayabiliriz: Bir taraftan mal diğer taraftan çalışma (emek) olan bir ortaklık şeklidir. [3]

--------------------------------------------------------------------------------

[1] El-Mecmu?, 14/19 1.

[2] Muğnil Muhtac, 1/309.

[3] Kadı Ebu Şuca?, Ğayet?ül-İhtisar ve Şerhi , Ravza Yayınları: 346-347.

Kırad (Mukarada ve Mudarebe)

DELİLLİ ŞAFİ İLMİHALİ

MollaCami.Com

İçerik

Sayfalar

Sözlükler

Forumlar