Kitaplar | Yazarlar | İlmihal | Sohbetler | Hutbeler
Vekalet
İnsanın tasarruf etmesi caiz olan her şeye vekil olması veya başkası vekil tayin etmesi caizdir.
Vekalet caiz olan bir akiddir.
Vekil veya müvekkil istedikleri zaman vekaleti feshedebilirler. Onlardan birinin ölmesiyle vekalet batıl olur.
Vekil kabzettiği veya harcadığı şeylerde kendisine güvenilmiş biri durumundadır. Kusurlu görülmedikçe zamin (sorumlu) olmaz. Ancak tefrit te (gereğenin altındaki davranışlarda) bulunmuşsa sorumlu olur.
Mutlak vekil üç şart ile alır veya satar:
1- Satım, malın değeri olan normal fiyatla olmalı.
2- Paranın memlekette geçerli olan bir para cinsinden olması gerekir.
3- Vekil müvvekillin malını kendi şahsına satmaz. Müvekkilin izni olmadan malın kıymetini ikrar etmez.
Vekaletin lügat anlamı korunmak ve işi başkasına havale etmektir. Fıkıhta ise bir işi yapmak üzere başka bir şahsı kendi yerine tayin etmektir.
Vekaletin delili için kitaptan deliller.
Yüce Allah Kuran-ı Kerim´de şöyle buyurur:
"Allah´a güvendik. O ne güzel vekildir." (Al-i İmran: 3/173)
Başka bir ayeti kerimede,
"Eğer (kadın ile kocanın) aralarının açılmasından korkarsanız, bu durumda erkeğin ailesinden bir hakem ve kadının ailesinden bir hakem gönderin." (Nisa: 4/35) buyurur.
Bu ikinci ayeti kerimede iki eş arasında anlaşmazlık çıkar ve bu anlaşmazlık had safhaya ulaşırsa, vekil olmak üzere iki hakem tayin edilir. Bu hakemlerden biri kadın tarafından, diğeri erkek tarafından olmalıdır ki her iki tarafın hakkı korunsun. Bunlar uzlaşma cihetinde çaba sarfederler.
Bu ayeti kerime her ne kadar karı ile kocanın halleri ile ilgili ise de vekaletin meşruiyeti hususunda umumi bir delil teşkil etmektedir.
Sünnetten delil ise, Buhari ve Müslimde Resulullah (s.a.v.)´in zekat toplamak üzere görevlendirdiği sahabeleri anlatan rivayetler, vekalet için delil teşkil etmektedir. Zekat toplama konusu dışında da başka deliller vardır.
Peygamber (s.a.v.) Ebu Rafii ve Ensardan birini Meymune´yi kendisine nikahlamaları için vekil tayin etti.[1]
Peygamber (s.a.v.) dini işlerde, had cezaların isbatı ve tatbikinde vekil tayin ettiği, yine hayvanlar üzerinde onların bakımını ve derilerini paylaştırma işini yerine getirmek için vekil tayin ettiği rivayetlerde sabittir.
Vekaletin meşru ve müstehap oluşuna Kuran-ı Kerim´de´ki şu ayeti kerime de delil olarak gösterilebilir:
"İyilik ve takva hususunda yardımlaşın. Günah ve düşmanlık üzerinde yardımlaşmayın" (Maide: 5/2)
Allah Resulü (s.a.v.):
"Kul kardeşinin yardımına koştuğu sürece, Allah´da o kulunun yardımındadır." buyurmuştur.
Vekalet, "Tasarruf ve idareyi devretme" manasındadır.
Kişinin işini, hayatında onu başkası yerine getirsin diye bırakıp, kendi yerine tayin etmesini ifade eden bir akittir. Vekil müvekkilin izni olmadan başka ikinci bir vekil tutamaz. Ancak kendisine yakışmayan veya gücü yetmeyen şeyler hususunda izinsiz emin bir vekil tayin edebilir. [2]
Vekaletin Rükünleri
1- Vekil tayin eden.
2- Vekil tayin edilen.
3- Vekaletin sözkonusu olduğu iş(şey).
4- Siga. [3]
Vekaletin Şartları
Vekalet şartları tamamlanmadıkça sahih olmaz, bu şartların bir kısmı müvekkile, (vekil olunan kişiye) bir kısmı vekile, bir kısmı da vekalet edilen şeye aittir.
1- Müvekkilin şartları:
Müvekkilin (vekil tayin edenin), vekil tayin ettiği şeyde mutlak tasarrufa malik olması şarttır.
2- Vekilin şartları:
a) Akıllı olması,
b) Ergenlik çağına girmiş olması şarttır.
3- Vekil tayin edilen şeyin şartları:
Bunun da vekil tarafından bilinmesi veya bilinmeyen hususlarının aşırı derecede olmaması şarttır. Ancak, vekilin;
"Bana istediğin şeyi satın al" demesi gibi vekaleti mutlak tutması bunun dışındadır.
4- Siga:
Onlardan birinin rızasını ve diğerinin kabulünü ifade eden bir söz sigada yeterlidir.
Mesela vekil tayin eden kişi tayin ettiği vekiline; "Seni bu işe vekil kıldım" veya "Bu işi sana bıraktım" der. Vekil de söz ile olmasa bile kabulünü ifade eden harekette bulunursa vekalet akdi böylece gerçekleşmiş olur. [4]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Tirmizi, 841.
[2] Kadı Ebu Şuca?, Ğayet?ül-İhtisar ve Şerhi , Ravza Yayınları: 336-337.
[3] Kadı Ebu Şuca?, Ğayet?ül-İhtisar ve Şerhi , Ravza Yayınları: 338.
[4] Kadı Ebu Şuca?, Ğayet?ül-İhtisar ve Şerhi , Ravza Yayınları: 338.
Eserin yazarı: Kadı Ebu Şuca Eser: DELİLLİ ŞAFİ İLMİHALİ
DELİLLİ ŞAFİ İLMİHALİ
- Müellif Hakkında Bilgi
- Müellifin Önsözü
- Sunuş
- İkinci Baskı Üzerine
- Fıkhın Manası Ve Özellikleri
- İslam Fıkhının Özellikleri
- Fıkhı Terimler
- İman Manası ve Rükünleri
- İMANIN RÜKÜNLERİ
- KELİME-İ TEVHİD VE KELİME-İ ŞEHADET
- İMAN VE AMEL
- İMAN (KULLAR AÇISINDAN)
- İMANIN ESASLARI
- MELEKLERE İMAN
- CİNLER
- ŞEYTAN
- KİTAPLARA İMAN
- Vahiy
- PEYGAMBERLERE İMAN
- AHİRETE İMAN
- KADERE İMAN
- İslamın Tarifi
- İslamın Esasları
- Kelime-i Şahadet
- Namaz Kılmak
- Zekat Vermek
- Haccetmek
- Oruç Tutmak
- İbadet ve Çeşitleri
- İbadetin Çeşitleri
- Dince Temiz Sayılmayan Şeyler
- Suların Çeşitleri
- Tabaklama İle Temızlenebılen Deriler
- Dibağ
- Altın Ve Gumuş Kaplarının Kullanımı
- Misvak
- Abdestin Meşru Oluşunun Delileri
- Abdestin Fazileti
- Abdestin Farzları
- Abdestin Şartları
- Abdestın Sünnetleri
- İstinca
- İstinca Yapılmayacak Şeyler
- Yön İle İlgili Dikkat Edilecek Hususlar
- Abdesti Bozan Şeyler
- Abdestin Mekruhları
- Guslü Gerektiren Haller
- Kadın Ve Erkek İçin Müşterek Görülen Haller
- Sadece Kadınlara Ait Olan Haller
- Hayız (Aybaşı Hali, Adet Kanı)
- Nifas (Lohusalık Hali)
- Çocuk Doğurmak
- İstihaza
- Guslün Farzları
- Guslün Sünnetleri
- Sünnet Olan Gusüller
- Mestler Üzerine Meshetmek
- Meshin Farzları
- Meshi Bozan Şeyler
- Mestin Özellikleri Ve Meshin Süresi
- Teyemmümün Şartları
- Teyemmümün Farzları
- Teyemmümün Sünnetleri
- Teyemmümü Bozan Şeyler
- Yara Üzerine Meshetmek
- Necaset Bahsi ve Giderilmesi
- Ağır (Muğallaz) Necaset
- Hafif (Muhaffef) Necaset
- Orta (Mutevassıt) Necaset
- Hayız Nifas ve İstihzanın Hükmü
- Hayız Ve Nifas Kanlarının Süreleri
- Hayız Ve Nifas Durumunda Olan Kadına Haram Olan Şeyler
- Kadınların Görmekte Oldukları Kanlar Hakkında Bazı Önemli Açıklamalar
- Cünüp Kişiye Haram Olan Şeyler
- İslam´da Namazın Önemi
- Namazın Terkedilmesi
- Farz namazlar beştir
- Delillerle Namaz Vakitleri
- Namaz Vakitleri İçin Gerekli Bilgiler
- Namazın Farz Olmasının Şartları
- Nafile Ve Revatıb Namazlar
- Müekked Olan Nafileler
- Teheccüt Namazı
- KuşIuk Namazı
- Teravih Namazı
- Nafile (Sünnet) Namazların Çeşitleri
- Farz Namazlara Tabi Müekked Sünnetler
- Farz Namazlara Tabi Gayri Müekked Sünnetler
- Vitir Namazı
- Cemaatle kılınması sünnet olmayanlar
- Cemaatla Kılınması Sünnet Olan Nafile Namazlar
- Namaza Başlamadan Önce Gerekli Olan Şartlar
- Namazın Sahih Olmasının Şartları
- NAMAZIN RÜKÜNLERİ
- Ezan
- Kamet
- Ettehiyat
- Kunut Duası
- Namazın Hey´etlerı
- Weccehtu Duası
- Namazın Adabı
- Namazda Kadın İle Erkeğin Ayrılacağı Yerler
- Namazda Erkekler
- Namazda Kadınlar
- Namazı Bozan Şeyler ve Mekruhları
- Namazın Mekruhları
- Vakit Namazların İçindeki Fiiller
- Sehiv-Tilavet ve Şükür Secdesi
- Tilavet Secdesi
- Şükür Secdesi
- Namazda Terkedilen Fiiller
- Namaz Kılınması Mekruh Olan Vakitler
- Cemaatle Namaz Kılmak
- İmama Uymak
- Yolcuların Namazı
- Namazları Cem´etmek
- Namazı Kasretmek
- Cuma Namazı
- Cuma Namazının Sahih Olmasının Şartları
- Cuma Namazının Farzları
- Hutbenin Rükünleri
- Cuma Namazının Hey´atları
- Cuma Namazının Sünnetleri
- Cuma Namazı İle İlgili Bir Açıklama
- Bayram Namazları
- Güneş Ve Ay Tutulması Namazı
- Yağmur Duası Namazı
- Savaş Anında Kılınan Korku Namazı
- Giyilmesi Haram Olan Elbiseler
- Ölünün Yıkanması
- Ölünün Kefenlenmesi
- Cenaze Namazı
- Cenazeyi Mezarlığa Götürmek
- Ölünün Defnedilmesi
- Zekat
- Çeşitli Zekatlar
- Altın Ve Gümüşün Zekatı
- Ekin Ve Meyvelerin Zekatı
- Ticaret Mallarının Zekatı
- Yerden Çıkarılan Maden Ve Rikazın Zekatı
- Sadaka-ı Fıtır (Fitre)
- Sadaka-ı Fıtrin Vacip Olmasının Şartları
- Zekat ve Fitrenin Verileceği ve Verilmeyeceği Yerler
- Oruç
- Farz ve Nafile Oruçlar
- Orucun Farz Olmasının Şartları
- Orucu Bozan Şeyler ve Orucun Sünnetleri
- Orucun Kefareti
- Nafile Orucu
- I´tıkaf
- Hacc
- Haccın Farz Olmasının Şartları
- Haccın Vacipleri
- İhrama Girmek İçin Mikat Yerleri
- Haccın Sünnetleri
- Ihramlı Kişiye Haram Olan Şeyler
- İhramda İken İşlediği Suçlardan Dolayı Vacip Olan Kanlar
- Hacc Çeşitleri
- Alım Satımlar
- Alışverişler Ve Muamelat
- Riba(Faiz)
- Altının Gümüşle Satımı
- Riba Üç Kısımdır
- Akid Sahih Olmakla Birlikte Haram Olan Alış-verişler
- Akid Fasid Olmakla Birlikte Haram Olan Alış-verişler
- Fazla Fiyatla Vadeli Satış
- Muhayyerlik
- Selem
- Rehn (İpotek)
- Hacr
- Sulh (Barıştırmak)
- Sokağa Doğru Saçak Açmak
- Havale
- Zaman(Malla Kefalet)
- BEDENDE KEFALET
- Şirket (Ortaklık)
- Vekalet
- İkrar (İtiraf)
- Ariyet
- Gasp
- Şuf´a
- Kırad (Mukarada ve Mudarebe)
- Musakat
- İcare (Kira)
- Ceale (Ücret Taahhüdü)
- Muhabere ve Muzaraa
- Boş Araziyi İşletmek
- Vakf
- HİBE (BAĞIŞ)
- Umra ve Rukba
- LUKATA (BULUNAN EŞYA)
- Lakit (Bulunan Çocuk)
- VEDİA (EMANET)
- Feraiz ve Miras
- Feraiz İlminin Temelleri
- Terikedeki Haklar
- FERAİZ VE VASİYYET
- AVL ve RED
- Farz Sahipleri Ve Asabelerle İlgili Bazı Meseleler
- Nikah
- İslamda Evlenmeye Teşvik
- Kadında Bulunması Gereken Meziyetler
- Evlilik Çeşitleri
- Nikah Ve Onunla İlgili Hükümler
- Erkeğin Kadına Bakması
- Nikahın Rükünleri
- Evlendirmede Velayet Hakkının Tertib Sırası
- Nikah Edilmesi Haram Olan Kadınlar
- Nikahı Haram Olanlar
- Rada (Süt Emzirme )
- Mehir
- Velime
- Kasm ve Nüşuz (İtaatsizlik)
- Hul´
- Talak
- İLA
- ZİHAR
- LİÂN
- İddet
- NAFAKA
- İSTİBRA
- RADA (EMZİRME)
- Nafaka-Hedane
- HEDANE
- Cinayetler
- DİYET
- KASAMA
- Hadler (Cezalar)
- LİVATA
- Cihad
- Cihadın Çeşitleri
- GANİMETLERİN TAKSİMİ
- FEY´IN TAKSİMİ
- CİZYE
- Av
- Eğitilmiş Hayvanlarla Avlamak
- Avlanmanın Şartları
- YİYECEKLER
- KURBAN
- AKİKA
- ÇOCUK SÜNNETİ
- Müsabaka
- Müsabaka Çeşitleri
- Yemin
- NEZR
- Kaza ve Yargı
- Kadıda Bulunması Gereken Şartlar
- Kadı´nın Hüküm Vermekten Sakınması Gereken Haller
- Kadı´nın Dikkat Etmesi Gereken Bazı Önemli Hususlar
- Dava Ve Deliller
- Şahitlikler
- Köle Azad Etmek
- VELAYET
- KİTABET
- ÜMMÜL VELED (ÇOCUK SAHİBİ CARİYE)
- CARİYELİK KAVRAMI