Kitaplar | Yazarlar | İlmihal | Sohbetler | Hutbeler
Çeşitli Zekatlar
Semenin Zekatı
Semende zekat iki şeye düşer: Altın ve gümüş. Bunlarda zekatın vücubunun şartları beştir:
1- Müslüman olmak.
2- Hür olmak.
3- Malın tamamına sahip olmak.
4- Nisaba baliğ olmak.
5- Bir seneyi doldurmuş olmak.
Hububatın Zekatı
Hububat (ekin) için zekatın farz olmasında aranan şartlar üçtür.
1- İnsan tarafından ekilmiş olması,
2- Yiyecek olarak depoda saklanabilen (buğday, arpa, nohut, mercimek, bakla...) gibi maddeler olmak.
3- Nisab miktarı olmak. Bu da 5 vesk olup, bundan aşağı olmaz.
Meyvelerin Zekatı
Meyvalardan yalnız iki cinsine zekat düşer: Bunlar da kuru hurma ve kuru üzümdür (eğer kurutuldukları takdirde ve kısmen de olsa çürüyüp, bozulabilen cinstense o zaman yaş iken zekatı çıkarılır).
Meyvalar için Zekatın farz olmasının şartları da dörttür:
1- Müslüman olmak,
2- Hür olmak,
3- Tam manasiyle mülke sahip olmak,
4- Nisab miktarı olmak.
Ticaret Mallarının Zekatı
Ticaret malında zekatın vacip olması için belirtilen şartlar, altın ve gümüş için gereken şartların aynısıdır.
Develerin Zekatı
Develerin ilk nisabı beştir.
Beş deve için 1 şat (1 yaşını bitirmiş, 2. yaşına başlamış koyun veya 2 yaşını doldurmuş keçi) verilir.
On deve için, 2 şat.
On beş deve için. 3 şat.
Yirmi deve için, 4 şat.
Yirmi beş deve için, 1 senesini tamamlayıp, ikinci senesine girmiş deve (dişi olacak).
Otuzaltı deve için, iki yaşını tamamlamış bir dişi deve verilir.
Kırk altı deve için, üç yaşını tamamlamış bir dişi deve verilir.
Altmış bir deve için. dört yaşını tamamlamış bir dişi deve.
Doksan bir deve için, üç yaşım tamamlamış iki dişi deve verilir.
Yüz yirmi bir deve için, iki yaşını tamamlamış üç dişi deve verilir.
Bundan sonra her kırk deve için, iki yaşını tamamlamış bir dişi deve, her elli deve için de üç yaşını tamamlamış bir dişi deve verilir
Sığırların Zekatı
Sığır ve mandaların ilk nisabı otuzdur. Otuz sığır veya manda için bir yaşını tamamlamış bir erkek veya dişi manda veya sığır yavrusu zekat olarak verilir. Kırk sığır veya manda için 2 yaşını tamamlamış bir dişi manda veya sığır yavrusu. Bundan sonra her otuz için bir yaşını tamamlamış her kırk sığır veya manda için 2 yaşını tamamlamış bir dişi manda veya sığır yavrusu zekat olarak çıkarılır.
Koyun Ve Keçiler İçin Zekatı
Koyun ve keçilerin ilk nisabı kırktır. Kırk koyun veya kırk keçi için, bir senesini doldurmuş bir koyun veya iki senesini doldurmuş bir keçi verilir.
Yüz yirmi bir koyun veya keçi için, birer senesini doldurmuş iki koyun
veya hayvanlar keçi ise ikişer senesini doldurmuş iki keçi,
İki yüz bir koyun veya keçi için, birer senesini doldurmuş üç koyun veya keçi iseler ikişer senesini doldurmuş üç keçi,
Dört yüz koyun veya keçi için yine birer senesini doldurmuş dört koyun veya keçi iseler ikişer senesini doldurmuş dört keçi zekat olarak verilir. Daha sonra her yüz koyun veya keçi için yukarıda saydığımız şartlara haiz birer koyun veya keçi iseler birer keçi verilir.
Nisab bir cinsten olduğunda, kıymetleri aynı olmak şartıyla koyun yerine keçi veya keçi yerine koyun verilebilir.
Ortak Malın Zekatı
Hayvanlarını birbirine karıştıran iki kişi yedi şartla (bir kişinin malı gibi) tek kişinin zekatını verirler.
1- Ağılları bir olmak.
2- Toplanma yerleri bir olmak.
3- Mer´aları (otlakları) bir olmak.
4- Cinsleri bir olmak.
5- Sulama yerleri bir olmak.
6- Bunların sütünü sağanın bir olması.
7- Süt sağma yerinin bir olması.
İki kişiye ait olan para veya diğer malların zekat nisabı bir kişinin zekat nisabı gibidir. Çünkü zekat şahıslara değil, mala nisbetle verilir.
Zekat ehlinden iki kişi hayvan, para veya zekat düşen başka mallardan ortak oldukları halde ikisinin malı nisaba ulaştığında bir şahıs gibi zekat verirler.
Ortaklık gibi amaçlarla iki şahsa ait ve birbirleriyle birleştirilen, zekata tabi mallara ortaklık malı denir.
Bu mallar ikiye ayrılır.
Komşuluk ortaklığı: Bu, asli bir ortaklık değil de sadece komşuluk alakasıyla zekata mükellef olan iki kişi arasında bulunan ve nisaba ulaşmış bir maldır. Burdaki mallar karma bir ortaklık değil de herbirinin malının belli olmasına rağmen bir arada barınması ile zekat gerçekleşir.
Metinde geçen ortaklık şekli, komşu ortaklığıdır.
Karma ortaklık ise, zekatla mükellef olan iki kişinin, zekata tabi olup nisaba ulaşmış ve aynı cinsten sahip olunan mal ortaklığıdır.
Bu ortaklık çeşidinde, her iki mal birleştirilir. Yani bir ortağın sahip olduğu mal diğer ortağın malından ayrı sayılmaz. Mesela iki kişinin ortak-laşarak beraberce satın aldıkları kırk koyuna ortak olduklarında herbiri ortaklığın yansına yani yirmi tanesine sahiptir ama hangi koyunlara sahip olduğu belli değildir.
Aynı şekilde ortaklıkla satın aldıkları ticaret malı veya arazi yine karma bir ortaklıktır. Her ortak o malın yarısına sahiptir ama hangi yan olduğu belli değildir.
Tam bir sene boyunca kırk tane koyuna sahip olan iki kişi bir koyunu zekat olarak vermeleri gerekir. Halbuki bir ortak sadece yirmi koyunun sahibidir. Tek başına yirmi koyundan zekat çıkarılmaz. Ama ortaklık olduğu için zekat kişiye değil mala nisbetle olduğundan ortaklık olan o kırk koyundan bir tane koyun zekat olarak çıkarılır.
Ortaklık mallarının zekatı için peygamberimiz (s.a.v) şöyle buyurmuştur: "Zekat artar veya eksilir korkusuyla, ayrılmış mal birle sürümez ve bir araya getirilip birleştirilmiş olanlar da ayrılmazlar.”[1]
Bu hadisi şeriften anlaşılıyor ki ortaklık durumunda zekat, olduğu gibi çıkarılır, yani ortaklık esas alınarak bir kişinin malı imiş gibi zekalı çıkarılır. Yukarıda da ifade edildiği gibi ortaklık nasıl olursa olsun zekatın verilmesi mala nisbetle (tek kişinin gibi) çıkarılır.
Bu ortaklık ister karma bir ortaklık olsun, ister komşuluk ortaklığı olsun farketmez.
Mesela, komşu olan iki kişi hayvanlarını bir araya getirir; meraları bir, çobanlan bir, koç ve tekkeleri bir, süt sağma yerleri bir ise bir kişinin hayvanlanymış gibi işleme tabi tutularak zekatları verilir.
Tahıllarda da kurutma, harmanlama ve depolama yerleri bir ise, yine bir kişinin malıymış gibi zekatları çıkarılarak verilecektir.
Ehli hayvanların zekatı çıkarılırken mesela, koyun ve keçide cinsler muhtelif olup, her iki cinsin toplamı nisaba yetişmişse bir görüşe göre hangisi fazla ise ondan, diğer bir görüşe göre fakirler için en faydalı olan cins hangisi ise ondan çıkarılır. [2]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Buharı, 1386.
[2] Muğnil Muluac, i 1385
Eserin yazarı: Kadı Ebu Şuca Eser: DELİLLİ ŞAFİ İLMİHALİ
DELİLLİ ŞAFİ İLMİHALİ
- Müellif Hakkında Bilgi
- Müellifin Önsözü
- Sunuş
- İkinci Baskı Üzerine
- Fıkhın Manası Ve Özellikleri
- İslam Fıkhının Özellikleri
- Fıkhı Terimler
- İman Manası ve Rükünleri
- İMANIN RÜKÜNLERİ
- KELİME-İ TEVHİD VE KELİME-İ ŞEHADET
- İMAN VE AMEL
- İMAN (KULLAR AÇISINDAN)
- İMANIN ESASLARI
- MELEKLERE İMAN
- CİNLER
- ŞEYTAN
- KİTAPLARA İMAN
- Vahiy
- PEYGAMBERLERE İMAN
- AHİRETE İMAN
- KADERE İMAN
- İslamın Tarifi
- İslamın Esasları
- Kelime-i Şahadet
- Namaz Kılmak
- Zekat Vermek
- Haccetmek
- Oruç Tutmak
- İbadet ve Çeşitleri
- İbadetin Çeşitleri
- Dince Temiz Sayılmayan Şeyler
- Suların Çeşitleri
- Tabaklama İle Temızlenebılen Deriler
- Dibağ
- Altın Ve Gumuş Kaplarının Kullanımı
- Misvak
- Abdestin Meşru Oluşunun Delileri
- Abdestin Fazileti
- Abdestin Farzları
- Abdestin Şartları
- Abdestın Sünnetleri
- İstinca
- İstinca Yapılmayacak Şeyler
- Yön İle İlgili Dikkat Edilecek Hususlar
- Abdesti Bozan Şeyler
- Abdestin Mekruhları
- Guslü Gerektiren Haller
- Kadın Ve Erkek İçin Müşterek Görülen Haller
- Sadece Kadınlara Ait Olan Haller
- Hayız (Aybaşı Hali, Adet Kanı)
- Nifas (Lohusalık Hali)
- Çocuk Doğurmak
- İstihaza
- Guslün Farzları
- Guslün Sünnetleri
- Sünnet Olan Gusüller
- Mestler Üzerine Meshetmek
- Meshin Farzları
- Meshi Bozan Şeyler
- Mestin Özellikleri Ve Meshin Süresi
- Teyemmümün Şartları
- Teyemmümün Farzları
- Teyemmümün Sünnetleri
- Teyemmümü Bozan Şeyler
- Yara Üzerine Meshetmek
- Necaset Bahsi ve Giderilmesi
- Ağır (Muğallaz) Necaset
- Hafif (Muhaffef) Necaset
- Orta (Mutevassıt) Necaset
- Hayız Nifas ve İstihzanın Hükmü
- Hayız Ve Nifas Kanlarının Süreleri
- Hayız Ve Nifas Durumunda Olan Kadına Haram Olan Şeyler
- Kadınların Görmekte Oldukları Kanlar Hakkında Bazı Önemli Açıklamalar
- Cünüp Kişiye Haram Olan Şeyler
- İslam´da Namazın Önemi
- Namazın Terkedilmesi
- Farz namazlar beştir
- Delillerle Namaz Vakitleri
- Namaz Vakitleri İçin Gerekli Bilgiler
- Namazın Farz Olmasının Şartları
- Nafile Ve Revatıb Namazlar
- Müekked Olan Nafileler
- Teheccüt Namazı
- KuşIuk Namazı
- Teravih Namazı
- Nafile (Sünnet) Namazların Çeşitleri
- Farz Namazlara Tabi Müekked Sünnetler
- Farz Namazlara Tabi Gayri Müekked Sünnetler
- Vitir Namazı
- Cemaatle kılınması sünnet olmayanlar
- Cemaatla Kılınması Sünnet Olan Nafile Namazlar
- Namaza Başlamadan Önce Gerekli Olan Şartlar
- Namazın Sahih Olmasının Şartları
- NAMAZIN RÜKÜNLERİ
- Ezan
- Kamet
- Ettehiyat
- Kunut Duası
- Namazın Hey´etlerı
- Weccehtu Duası
- Namazın Adabı
- Namazda Kadın İle Erkeğin Ayrılacağı Yerler
- Namazda Erkekler
- Namazda Kadınlar
- Namazı Bozan Şeyler ve Mekruhları
- Namazın Mekruhları
- Vakit Namazların İçindeki Fiiller
- Sehiv-Tilavet ve Şükür Secdesi
- Tilavet Secdesi
- Şükür Secdesi
- Namazda Terkedilen Fiiller
- Namaz Kılınması Mekruh Olan Vakitler
- Cemaatle Namaz Kılmak
- İmama Uymak
- Yolcuların Namazı
- Namazları Cem´etmek
- Namazı Kasretmek
- Cuma Namazı
- Cuma Namazının Sahih Olmasının Şartları
- Cuma Namazının Farzları
- Hutbenin Rükünleri
- Cuma Namazının Hey´atları
- Cuma Namazının Sünnetleri
- Cuma Namazı İle İlgili Bir Açıklama
- Bayram Namazları
- Güneş Ve Ay Tutulması Namazı
- Yağmur Duası Namazı
- Savaş Anında Kılınan Korku Namazı
- Giyilmesi Haram Olan Elbiseler
- Ölünün Yıkanması
- Ölünün Kefenlenmesi
- Cenaze Namazı
- Cenazeyi Mezarlığa Götürmek
- Ölünün Defnedilmesi
- Zekat
- Çeşitli Zekatlar
- Altın Ve Gümüşün Zekatı
- Ekin Ve Meyvelerin Zekatı
- Ticaret Mallarının Zekatı
- Yerden Çıkarılan Maden Ve Rikazın Zekatı
- Sadaka-ı Fıtır (Fitre)
- Sadaka-ı Fıtrin Vacip Olmasının Şartları
- Zekat ve Fitrenin Verileceği ve Verilmeyeceği Yerler
- Oruç
- Farz ve Nafile Oruçlar
- Orucun Farz Olmasının Şartları
- Orucu Bozan Şeyler ve Orucun Sünnetleri
- Orucun Kefareti
- Nafile Orucu
- I´tıkaf
- Hacc
- Haccın Farz Olmasının Şartları
- Haccın Vacipleri
- İhrama Girmek İçin Mikat Yerleri
- Haccın Sünnetleri
- Ihramlı Kişiye Haram Olan Şeyler
- İhramda İken İşlediği Suçlardan Dolayı Vacip Olan Kanlar
- Hacc Çeşitleri
- Alım Satımlar
- Alışverişler Ve Muamelat
- Riba(Faiz)
- Altının Gümüşle Satımı
- Riba Üç Kısımdır
- Akid Sahih Olmakla Birlikte Haram Olan Alış-verişler
- Akid Fasid Olmakla Birlikte Haram Olan Alış-verişler
- Fazla Fiyatla Vadeli Satış
- Muhayyerlik
- Selem
- Rehn (İpotek)
- Hacr
- Sulh (Barıştırmak)
- Sokağa Doğru Saçak Açmak
- Havale
- Zaman(Malla Kefalet)
- BEDENDE KEFALET
- Şirket (Ortaklık)
- Vekalet
- İkrar (İtiraf)
- Ariyet
- Gasp
- Şuf´a
- Kırad (Mukarada ve Mudarebe)
- Musakat
- İcare (Kira)
- Ceale (Ücret Taahhüdü)
- Muhabere ve Muzaraa
- Boş Araziyi İşletmek
- Vakf
- HİBE (BAĞIŞ)
- Umra ve Rukba
- LUKATA (BULUNAN EŞYA)
- Lakit (Bulunan Çocuk)
- VEDİA (EMANET)
- Feraiz ve Miras
- Feraiz İlminin Temelleri
- Terikedeki Haklar
- FERAİZ VE VASİYYET
- AVL ve RED
- Farz Sahipleri Ve Asabelerle İlgili Bazı Meseleler
- Nikah
- İslamda Evlenmeye Teşvik
- Kadında Bulunması Gereken Meziyetler
- Evlilik Çeşitleri
- Nikah Ve Onunla İlgili Hükümler
- Erkeğin Kadına Bakması
- Nikahın Rükünleri
- Evlendirmede Velayet Hakkının Tertib Sırası
- Nikah Edilmesi Haram Olan Kadınlar
- Nikahı Haram Olanlar
- Rada (Süt Emzirme )
- Mehir
- Velime
- Kasm ve Nüşuz (İtaatsizlik)
- Hul´
- Talak
- İLA
- ZİHAR
- LİÂN
- İddet
- NAFAKA
- İSTİBRA
- RADA (EMZİRME)
- Nafaka-Hedane
- HEDANE
- Cinayetler
- DİYET
- KASAMA
- Hadler (Cezalar)
- LİVATA
- Cihad
- Cihadın Çeşitleri
- GANİMETLERİN TAKSİMİ
- FEY´IN TAKSİMİ
- CİZYE
- Av
- Eğitilmiş Hayvanlarla Avlamak
- Avlanmanın Şartları
- YİYECEKLER
- KURBAN
- AKİKA
- ÇOCUK SÜNNETİ
- Müsabaka
- Müsabaka Çeşitleri
- Yemin
- NEZR
- Kaza ve Yargı
- Kadıda Bulunması Gereken Şartlar
- Kadı´nın Hüküm Vermekten Sakınması Gereken Haller
- Kadı´nın Dikkat Etmesi Gereken Bazı Önemli Hususlar
- Dava Ve Deliller
- Şahitlikler
- Köle Azad Etmek
- VELAYET
- KİTABET
- ÜMMÜL VELED (ÇOCUK SAHİBİ CARİYE)
- CARİYELİK KAVRAMI