Kitaplar | Yazarlar | İlmihal | Sohbetler | Hutbeler

08- Konu : Beş Hükme Göre Sabrın Bölümlere Ayrılması

Sabır: Vacip, mendup, haram, mekruh ve mubah olmak üzere beş kısma ayrılır.

Vacip olan sabır da, üç nevidir. Birinci nevi, haram ve ya­saklara karşı yapılan sabırdır. İkinci nevi, farz ve vaciplerin edaları üzerine sabırdır. Üçüncü nevi, hastalık ve fakirlik gibi kulun tesiri olmayan musibetlere karşı yapılan sabırdır.

Mendup olan sabır, mekruhlara karşı yapılan sabırdır. Mustahabların edaları üzerine sabırdır. Yapılan bir zararın mis­lini yapıp, fazlasını yapmamaya sabretmektir.

Haram olan sabırın da bir kaç nevi vardır, yemeyip, İçme-yip ölünceye kadar sabretmek haramdır.

İmam Tavus ile îmam Ahmed dediler ki, her kim açlıktan çaresiz kalıp da Ölmüş hayvan etini veya kanını yemeyip ölürse cehenneme girer. Eğer «dilenmekten başka çareci olmayan kimsenin dilenmeyip sabretmesinin hükmü nedir» diye soru­lursa buna şöyle cevap verilir, bu sabrın hükmünde iki görüş vardır. Bîr görüşe göre bu sabır haramdır, diğer bîr görüşe gö­re ise, mübahdır. Bu iki gorüşden bence daha doğru olanına göre, o kimsenin dilenmeyip sabretmesi caizdir. Ahmed b. Han-bel'e «o kimsenin dilenmediği takdirde ölmesinden korkulur» diye sorulduğunda, o da «ölmez ölmez, Allah onun rızkını ve­rir, Allah Teala, onun ihtiyacını ve dilenmeyi terket m esindeki samimiyetini görünce rızkını bahşeder» diye cevap vermiştir. Buna göre Ahmed b. Hanbel d.'lenmeyi her halükarda menet-miştir. Fakat Ahmed b. Hanbel ve imam Şafii mezhebinden olan diğer bir çoklarına göre ise, o kimsenin dilenmesi vacip­tir. Şayet dilenmeyip ölürse günahkar olur. Çünkü dilenmek onu ölümden kurtarır.

Bir insanın, üzerine yırtıcı hayvanın veya yılanın ya da yangın, taşkın vs. veya bir kafirin öldürmek için geldiğini gör­düğü halde kaçmayıp sabretmesi haramdır. Fakat müsîüman-lar arasında bir fitne ve savaş çıktığında teslim olup sabretme­si mubahtır, hatta müstahabdır. Nitekim bir çok naslar buna delâlet etmektedir. Resul-ü Ekrem (s.a.v.)'den bu konu hak­kında sorulduğunda şöyle buyurmuştur, «Adem aleyhİsselamm iki oğlundan hayırlı olanı gibi ol.» (Kabil'in Öldürdüğü Ha-bil kastedilmiştir.) Diğer bir rivayette, «Öldürülmüş olan Al­lah'ın kulu gibi ol, öldüren Allah'ın kulu gibi olma!» Diğer bir rivayette ise, «Bırak onu kendi" günahını da senin günahı­nı da taşısın!». Diğer bir rivayetle de «Kılıcın parıldaması seni ürkütürse, seni Öldürünceye kadar elinle yüzünü kapat!» Allah Teala, Adem aleyhisselam'm İki oğlundan teslim olanın hayır­lı olduğunu açıklamış ve bununla onu medhetmiştİr. Fakat bir kafir bir müslümanı Öldürmek istediğinde müslümanın nefsini müdafaa etmesi ise vaciptir. Çünkü cihaddan maksad bir müs-, lümamn kendini ve diğer müslümanlan müdafaa etmesidir. Ama bir kimse, malını ve canını müdafaa etmek için hırsız­larla çatışmaya girmeli mi yoksa teslim mi olmalıdır, bu konu­da İhtilaf vardır. Fakat masum olan bir kimsenin müdafaa edil­mesinin vacip olduğunda alimler ittifak etmişlerdir.

Bir kimse1, bîr şahsın kendisine veya zevcesine tecavüz et­mek istediğinde o şahsın buna karşı sabretmesi kesinlikle caiz değildir.

Mekruh olan sabrın da bir çok kısımları vardır. Birincisi, bîr kimsenin .kendi bedenine zarar verecek şekilde yemeyi, İç­meyi, giyinmeyi ve zevcesiyle cinsi münasebeti terkederek sab­retmesi mekruhtur. İkincisi, zevcesinin cinsî münasebete ihti­yacı olduğu halde onunla birleşmeyerek sabretmesi mekruh-dur. Üçüncüsü, mekruh olan işleri yapmaya sabretmek mek-ruhdur. Dördüncüsü, müstahap olan İşleri yapmamaya sabret­mek mekruhdur.

Mükellefin, yapıp yapmaması arasında muhayyer olduğu bir işi yapmamaya veya yapmaya sabretmesi mübahdır.

Netice olarak vacibi yapmaya sabretmek vaciptir. Vacibi yapmamaya sabretmek haramdır. Harama karşı sabretmek va-cjbdir. Haramı işlemeye sabretmek de vaciptir. Müstahabı yap­maya sabretmek müstahabdır. Müstahabı yapmamaya sabret­mek mekruhdur.

Mekruhu terketmeye sabretmek müstahabdır. Mekruhu iş­lemeye sabretmek mekruhdur. Mubahı işlememeye sabretmek mübahdır. En iyisini Allah bilir. [9]

Eserin yazarı: İbn Kayyım El-Cevziyye Eser: Sabredenler ve şükredenler

  • Yeni Ekle
Yorumlar (0)

Sabredenler ve şükredenler

MollaCami.Com

İçerik

Sayfalar

Sözlükler

Forumlar