Kitaplar | Yazarlar | İlmihal | Sohbetler | Hutbeler
AKTİF OKUMA
Okuma: İnsanların birbirleriyle anlaşmak için geliştirdikleri yazılı sembollerin anlaşılır hale getirilerek, kavranması ve lazım olduğunda günlük hayatta kullanılması yeteneğini kazanma faaliyetidir.
Nasıl her bakan insan görmüyorsa, aslında her kitabı eline alıp sayfalarını çeviren insan da okumuyordur. Çünkü okumanın sadece bakmak, hatta görmek olmadığı açıktır. Yani öğrenilmeyen, davranış değişikliklerine sebep olmayan bilgi okunmuş sayılmamalıdır. Bunun da tam olabilmesi için bilginin 3 aşamadan geçmesi gereklidir.
A- Okumadan Önce Yapılacaklar: Yaptığı işi sevmeyen, o işe kendini vermeyen bir insandan başarı ve verim beklenemez. Bir okuyucunun tabiri caizse eli işte gözü oynaşta ise verim baştan azaltılmış demektir. Kısaca dikkatin tam olarak toplanıp, okumanın şuurlu yapılabilmesinin şartları sağlanmalıdır. Bu da 3 aşamada yapılabilir.
1- Hedef: okumanın hangi gaye için yapılacağı günde ne kadar yapılırsa yeterli olacağı düşünülmelidir.
2- Plan: Hangi kaynaktan, ne zaman, neredene kadar süre, ne şekilde, kimlerle okunacağına önceden karar verilmelidir.
3- Ortamın Hazırlanması: Aşırı soğuk yada sıcak, aşırı rahatsız veya rahat, aşırı aydınlık veya karanlık, havasız, yatarak yapılan bir okumada verim mutlaka düşer. Düzenli ve sessiz bir ortamda, masa başında yapılan okuma daha verimlidir. Kitapla göz arasındaki mesafenin yaklaşık 30 cm (iki karış) olması, kitabın hafif eğik tutulması, okuma için uygundur. Fakat ortamlar sağlanmadığı için okumaktan vazgeçmek anlamsızdır. Çünkü gelişmiş ülkelerin tatile geldikleri ülkemizde dahi güneşlenirken, otobüs yolculuğunda bir şeyler okumaya çalışmaları bize güzel bir örnek olması gerekir.
B- Okuma Sırasında Yapılacaklar: Daha önceden de belirttiğimiz gibi "kendi bur da aklı başka yerde" pozisyonunda bir okumadan verim beklenemez. Bunun için okuma sırasında bazı hususları göz önünde bulundurmalıdır. Bunları şöyle sıralayabiliriz.
1- Not Alma: İnsan bir konuyu 7 defa okumaktansa bir defa yazsa daha kalıcı olur. Bunun için mümkünse okunan metnin önemli yerleri kısa kısa düzgün kağıtlara açık ve anlaşılır bir şekilde not edilmelidir.
2- Satırların Altını Çizme: Eğer not almaya vaktimiz yoksa kitabın önemli yerleri kurşun kalemle ve fazla karalanmadan çizilmelidir. Çünkü sadece okunup geçilen metinler tam anlaşılmayacaktır.
3- Tekrar Tekrar Okuma: Bir bahis anlaşılmadıysa onun üzerinde çok fazla durup zaman kaybetmemelidir. Bu bahis geçilmeli, konuyu bitirdikten sonra tekrar aynı mevzu okunmalı, lüzumluysa sözlük kullanılarak, başka kaynaklardan araştırarak konu tam öğrenilmeye çalışılmalıdır. Anlaşılmayan ya da eksik anlaşılan konunun unutulması çok kolaydır. Fakat bir bilgi tam öğrenildiyse, hele hele kişi bilgiyi kendine mal ettiyse kolay kolay unutmayacaktır. Yani bilginin tam anlaşılabilmesi için öğrenme eşiğinden geçinceye kadar tekrar etmekte fayda vardır.
C- Okuduktan Sonra Yapılacaklar:Okunulan konular ihtiyaç duyulduklarında tekrar hatırlanamayacaksa okumanın ne faydası vardır? O halde bilgiler unutulmamalıdır ki bir işe yarasınlar. Unutmanın olmaması için bilgileri okuduktan sonra kullanabilmenin belli şartları vardır.
1- Saklama: Okunulan bir konunun hafızada saklanabilmesi için belirli aralıklarla düzenli olarak tekrar edilmesi lazımdır. Çünkü kullanılmayan bilgiler zamanla unutulurlar. Kırık dökük bu bilgilerden bir şeyler hatırlansa bile bunların büyük bir bölümü sistemli bir şekilde bozulmuştur.
Hatırlama: Bir bilginin hatırlanması isteniyorsa o bilgi önyargı duyulmadan belli zamanla canlandırılmalıdır. Sevilmeyen olay, durum ve kişilerle ilgili bilgiler zamanla kendiliğinden kullanılmaz hale gelecektir.
Kullanma: İhtiyaç duyulduğunda bir bilgi kullanılmak isteniyorsa başka bilgilerle karıştırılmamalıdır. Bunun için de öğrenilen bilgilerin günlük hayatta belli zamanlarda, yeri geldikçe kullanılması önemlidir.
UYGULAYICIYA NOT
Konu öğretmen tarafından anlatıldıktan sonra öğrenci ilgili parçayı okur. Daha sonra “aktif okuma” testi uygulanarak sonuç değerlendirilir.
Belli konular seçilerek ana fikir bulmaya çalışılır.
Belli konular seçilerek 5N-1K formülü uygulanır. (ne, ne zaman, nerede, niçin, nasıl ve kim)
Belli konular seçerek ön okuma (göz gezdirme) yöntemiyle okuma.