Kitaplar | Yazarlar | İlmihal | Sohbetler | Hutbeler
ŞU İŞİ YAPARSAM ALIP ALACAĞIM BOŞ OLSUN DİYEN KİMSENİN KURTULUŞU İÇİN FIKHÎ ÇARE
Bir erkek, evli veya bekâr olsun, talâkla alâkalı kelimeleri ağzına almakta çok dikkatli olmalı ve ihtiyatla hareket etmelidir. Çünkü söz ağızdan çıkınca kendini bağlamış olur. Düşünmeden sarf edilen kelâmın ihtiva ettiği kayd-ı ihtirâziler veya kuşatıcı edatlar, çözüm işini zorlaştırır ve hatta imkânsız hâle getirebilir. Bu derece zor durumlara düşmemek için en iyi çare, ağzını bu gibi sözlere alıştırmamaktır.
Bir misâl vererek bu mes'eleyi müşahhas hâle getirelim. Bekâr olan bir erkek "şu işi yaparsam alıp alacağım boş olsun" sözünü sarf ediyor. Daha sonra ya o işi yapmak zorunda kalıyor veya evlenmeye karar veriyor. Bu defa ağzından çıkan sözü hatırlıyor ve kıvranarak çare arıyor. Bu mes'elenin zararsız bir şekilde ve dinî ölçülere uygun olarak çözümlenebilmesi şöyle olacaktır: Bu kimse fuzulî nikâhlama yolu takip edilerek selâmete çıkarılabilir. Bu da şöyle olacaktır: Evli olmayan bir kadını, iznini almaksızın, iki şahidin huzurunda şahsına veya kendisini vekil tayin eden kimseye nikâhîayacaktır.
Boyle bir nikâh bâtıl ve hükümsüzdür. Bu sebeple "fuzûlî nikâh" adı verilmektedir. Salâhiyetsiz bir şahıstan ve fuzulî olarak sâdır olan bir akit ile nikahlanan o kadını daha sonra "talâk-ı bâyin" ile boşaya-rak yaptığı talâk-ı taliki yıkmış olacaktır. Daha sonra o kadını rızası ile ve şartlarına uygun bir şekilde nikahlarsa boşama vukua gelmez.
Bu iddiamızın belgesini teşkil eden ve uygulamanın şeklini gösteren bir fetvayı buraya naklediyoruz. "Bekâr olan Zeyd, bir işi yapmamaya talik ederek, falan işi yaparsam alıp alacağım boş olsun, dedikten sonra Zeyd o işi yapıp, daha sonra Hind Zeyd'e fuzulî nikâhla nikâhlanıiıp, o da (bu evliliği) fiilen kabul ettikten sonra Zeyd Hind'i taiâk-ı bâyin ile boşayıp daha sonra rızâsı ile Hind'i kendine nikahlamış olsa, bahsi geçen şarta binâen Hind Zeyd'den boş olur mu?
El cevap: Olmaz(1)
(1) Fetâvâ-i Behce c. 1 s. 90-91.